Anne sütünün bebek beslenmesindeki tartışmasız yerinin yanında emzirmenin anne üzerinde de birçok olumlu etkisi vardır. Bizim burada konuya bakış açımızın temel noktasını ANNE oluşturmaktadır.
Anne vücudunda gerek hamilelik gerekse emzirme sırasında pekçok değişiklikler olur. Emzirme sırasındaki en önemli fizyolojik olay anne memesi içinde.sütün oluşması ve salgılanmasıdır.
Meme bezi ilk olarak ergenlik (puberte)çağında gelişmeye başlar. Bu çağda östrojen hormonunun etkisiyle stroma hücreleri ve kanal sistemi gelişir, yağ depolanmaya başlanır. Ama esas gelişme hamilelik sırasında görülür. Bu sırada kanal sistemi daha da gelişerek dallanır. Stroma hücreleri çoğalır ve bunların içinde yağ depolanır. Bu gelişmeleri uyaran en önemli hormon plasenta(bebek eşi) tarafından salgılanan östrojen olmakla birlikte büyüme hormonu (growth hormon),prolaktin, adrenal glukokortikoidler ve insulin de görevli hormonlar amsındadır. Hamileliğin sonlarına doğru gelişme en son sayfaya ulaşır. Progesteron hormonunun etkisiyle lobüller büyür, alveoller ve alveoller içindeki süt salgılayan hücreler gelişir. Hamileliğin son üç ayında kolostrum denilen az miktarda bir sıvı salgılanır. Bu dönemde süt salgılanması olmaz. Memeler eski ağırlıklarına kıyasla 2-3 kat ağırlaşır.
Hamilelik sırasında meme bezinin gelişimini sağlayan östrojen ve progesteron hormonlarının önemli bir fonksiyonu da süt salgılanmasını baskılamaktır. Prolaktin ise süt salgılanmasını uyaran bir hormondur.
Hamilefik sırasında bu üç hormonun salgılanması da artış gösterir. Fakat östrojen ve progesteron hormonları prolaktini baskıladığı için bu dönemde süt salgılanmaz. Doğumda plasentanın ayrılmasıyla salgıladığı östrojen ve progesteronun kandaki yoğunluğu düşer. Bu düşüş prolaktin hormonunun etkisinin ortaya çıkmasına ve memelerden iki üç gün içinde süt salgılanmasına neden olur. Büyüme hormonu (growth hormon), kortizol ve paratiroid hormonu da süt sentezi için gerekli amino asit, yağ asitleri glukoz ve kalsiyumun temin edilmesini sağlarlar. Kalsiyum ve fosfat ihtiyacını karşılamak için paratiroid bezleri büyür, kemiklerden kalsiyum çekilir. Kemiklerden kalsiyum çekilmesi hamilelikte problem olsa bile emzirme döneminde anne için problem olabilir. (Dışarıdan yeterli kalsiyum alınmadığı takdirde) Süt alveollerin içine sürekli olarak salgılanır. Fakat alveollerden kanallara geçmesi zordur ve bu yüzden annenin memesinden dışarıya süt akımı olmaz.
Bebek memeyi emmeye başladığı zaman duyu uyanları (sensory impulses) somatik sinirler aracılığı ile meme başından spinal korda ve oradan hipotalamusa gelir. Burada oksitosin ve prolaktin salgılanmasına neden olur. Oksitosin alveollerin etrafını m saran myoepithel hücrelerinin kasılmasına ve böylece sütün alveollerden kanallara akmasını sağlar. Yaklaşık olarak bebek emmeye başladıktan 30 saniye ile bir dakika sonra süt gelmeye başlar.
Bebeğin bir memeyi emmeye başlaması aynı zamanda iki memeden de süt gelmesine neden olur. Annenin babeğinin okşaması, ağlayan bebeğinin sesini duyması da çoğu zaman sütün akması için yeterli sebeptir.
Annenin psikolojik durumu süt salgılanmasında önemlidir. Annede bulunabilecek herhanangi psikolojik bir rahatsızlık oksitosin ve dolayısıyla süt salgılanmasını azaltabilir veya tamamen yok edebilir. Alkol oksîtosir salgılanmasını önlenmektedir.
Hipotalamusun uyarılması sonucu prolaktin salgılanması ise gelecek
emzirme için süt sentez edilmesini sebep olur. Eğer emzirmenıe ve hipo
tamus ya da pituitary zedelenmesi gibi sebeplerle prolaktin salgılan mı-
yorsa meme bir kaç gün içinde süT yapma kabiliyetini kaybeder. Bu ne-
denle bebek doğduktan sonra en KISA süre içinde anne memesine götürül meli ve sık aralıklarla emzirilmelidir
İlk birkaç gün içinde anne sütü tam olarak gelmese bile ek gıdalar verilmemelidir. Normal bir bebek kendi vücudundaki depolanmış besinle bu devreyi rahatlıkla atlatabilir. Doğumdan sonra bebeğin 1-2 ay içinde kilo kaybetmesi normaldir.
Bu devrede ek gıdaların verilmesi bebeğin emme isteğini ve kuvvetini azaltır. Bunun sonucu olarak hipotalamusa giden uyarılar zayıflar. Prolaktin salgısı azalır. Sonuç olarak anne sütünde azalma görülür.
Devamını ve daha geniş bilgi için lütfen tıklayınız. |
| Süt salgılama kanalları ve kanalcıklar. |
 |
| Süt kanalcıkları ALVEOL |
 |
| El cep dopler kiralama |
